Ο αρχαϊκός ναός και η αρχαία νεκρόπολη της Τραπεζάς

Ο αρχαϊκός ναός βρίσκεται στο κέντρο ενός οροπεδίου, σε υψόμετρο 440 μ. περίπου, δίπλα στο χωριό Κούμαρη Αιγιαλείας, 6 χλμ. έξω από το Αίγιο. Αποτελεί τον πυρήνα μιας οχυρωμένης ακρόπολης, η οποία πιθανόν να ταυτίζεται με την πόλη των αρχαίων Ρυπών, η οποία άκμασε κατά τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους, και ήταν μητρόπολη του αρχαίου Κρότωνα στην Κ. Ιταλία.

Ο ναός είναι δωρικός, περίπτερος εκατόμπεδος, ένας από τους πληρέστερα σωζόμενους στην Αχαΐα. Οι διαστάσεις του στο επίπεδο της ευθυντηρίας είναι 31,56 Χ 16,72 μ. Το υλικό κατασκευής του είναι σταχτόχρους ψαμμίτης, εύθριπτος και ιδιαίτερα ψαθυρός. Από ψαμμίτη αποτελείται και η ανωδομή του, όπως μαρτυρά το πλήθος των διάσπαρτων αρχιτεκτονικών μελών στην ευρύτερη περιοχή. Η κρηπίδα του αποτελείται από δύο αναβαθμούς, ο δεύτερος ανήκει στο στυλοβάτη.

Πληρέστερα σώζεται η βόρεια μακρά πλευρά της περίστασης, ενώ η ανατολική υπέστη τη μεγαλύτερη λιθαρπαγή κατά τους νεότερους χρόνους. Από το σηκό σώζεται η θεμελίωση των τοίχων του, καθώς και ένας ακέραιος λίθος του τοιχοβάτη. Στο δάπεδο του πρόναου διαπιστώθηκε στρώση ασβεστοκονιάματος. Οι λίθοι της κρηπίδας συνδέονται με συνδέσμους διπλού του.

Ο ναός διέθετε γλυπτό διάκοσμο από τον οποίο σώζονται περισσότερα από 250 κομμάτια, καθώς και πολλά στοιχεία από διαφορετικές κεραμώσεις της στέγης. Μέχρι στιγμής δεν έχει προκύψει το όνομα της λατρευόμενης θεότητας.

Ο ναός περιβάλλεται από θεμέλια και άλλων οικοδομημάτων που ανήκουν στο ιερό. Μόνον από την ποιότητά τους αλλά και από την κεράμωση του οικοδομήματος μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα, ότι επρόκειτο για ένα από τα σημαντικότερα ιερά στην βορειοδυτική Πελοπόννησο.

Στα θεμέλια του ναού το 2013 ανακαλύφθηκε ότι υπήρχε άλλος αρχαίος ναός της Γεωμετρικής εποχής, ενώ εντοπίστηκε ένα άλλο κτίσμα με ανωδομή από ωμές πλίνθους, που σώζεται σε ύψος τεσσάρων δόμων και θεμέλια από αργολιθοδομή. Επίσης, εντοπίσθηκαν θυσίες με πυρές επιβεβαιώνοντας τον λατρευτικό χαρακτήρα και αυτού του κτιρίου.

Ένα πλήθος ταφικών κτερισμάτων και σκευής τάφων υψηλής ποιότητας, αποκαλύφθηκε κατά το πενταετές πρόγραμμα της ανασκαφικής έρευνας στη μυκηναϊκή νεκρόπολη και ανακοινώθηκαν τον Οκτώβριο του 2020.

Trapeza Nekropoli 1
Trapeza Nekropoli 2
Trapeza Nekropoli 3
Trapeza Nekropoli 4
Trapeza Nekropoli 5
Trapeza Nekropoli 6
Trapeza Nekropoli 7
Trapeza Nekropoli 8
Trapeza Nekropoli 9

Η μυκηναϊκή νεκρόπολη βρίσκεται στο νοτιοδυτικό πρανές του πλατώματος επάνω στον αρχαίο δρόμο που οδηγούσε στην ακρόπολη των ιστορικών χρόνων. Οι τάφοι που ερευνήθηκαν διατάσσονται σε τρία τουλάχιστον επίπεδα κατά μήκος της νότιας πλευράς της Τραπεζάς, σε απόσταση λίγων μέτρων ο ένας από τον άλλον. Πρόκειται για θαλαμοειδείς λαξευτούς τάφους μέσα στον μαλακό βράχο του υπεδάφους.

Κάτω από τους ταφικούς θαλάμους αποκαλύφθηκαν επιμήκεις λάκκοι, κόγχες λαξευμένες στα τοιχώματα των δρόμων για τη δευτερογενή εναπόθεση παλαιότερων ταφών, καθώς και λάκκοι ελλειψοειδούς ή τετράγωνου σχήματος στα δάπεδα των δρόμων, τα οποία βρέθηκαν κενά. Οι λάκοι πιθανώς έχουν λαξευτεί για την απόκρυψη τελετουργικών σκευών. Οι πλευρικοί θάλαμοι στους δρόμους των τάφων χρησιμοποιήθηκαν για ενταφιασμό παιδιών.

Η χρήση των τάφων ήταν πολύχρονη και εντατική. Οι θάλαμοι των τάφων κατέρρευσαν στους ιστορικούς μόλις χρόνους, μεταξύ της Γεωμετρικής και της Αρχαϊκής περιόδου, όπως φαίνεται να δηλώνουν τα αντικείμενα τα οποία βρέθηκαν στους «κρατήρες» που σχηματίστηκαν στο έδαφος μετά την κατάρρευση των οροφών τους.

Η νεκρόπολη, η ίδρυση της οποίας τοποθετείται στην ΥΕ IIIA 1 περίοδο, γνώρισε ιδιαίτερα έντονη και ακμάζουσα χρήση κατά την πρωτοανακτορική περίοδο του μυκηναϊκού κόσμου, παράλληλα δηλαδή με την ακμή των μεγάλων κέντρων των Μυκηνών, της Τίρυνθας και της Πύλου. Μία σημαντική επανάχρηση των τάφων χρονολογείται στον 12ο αιώνα π.Χ., όταν οι τάφοι ανοίχθηκαν εκ νέου και κατ’ επανάληψη, αποτελώντας παράλληλα χώρο τέλεσης ταφικών εθίμων και σύνθετων τελετουργικών πρακτικών ως το τέλος της Εποχής του Χαλκού.

Η ποιότητα των ευρημάτων της μυκηναϊκής νεκρόπολης της Τραπεζάς, αποδεικνύεται από τα πολύτιμα σύνολα αγγείων που δηλώνουν εξάρτηση από τα ανακτορικά πρότυπα αλλά και αυτόνομους δεσμούς μεταξύ ευρύτερων περιοχών, από τη δυτική Πελοπόννησο έως την Κρήτη. Τα κτερίσματα αποτελούνται από πλήθος σφραγιδόλιθων και κάθε είδους χάντρες και ψήφους από διάφορα υλικά τα οποία συνθέτουν περιδέραια και περίτεχνα κοσμήματα και χρυσά περίαπτα σε σχήμα βουκράνων. Ο συνδυασμός όπλων και εργαλείων υποδηλώνει ότι κάποιοι τάφοι πιθανώς ανήκαν στην ελίτ της εποχής.

Η θέση του μυκηναϊκού οικισμού της Τραπεζάς δεν είναι πλήρως προσδιορισμένη. Κατά τη διάρκεια του πρώιμου κύκλου χρήσης της νεκρόπολης ο οικισμός ίσως βρισκόταν στο ύψωμα που βρίσκεται περίπου 100 μέτρα νότια της Τραπεζάς και όπου βρίσκεται σε εξέλιξη η έρευνα ενός μεσοελλαδικού οικισμού με ευρήματα μυκυναϊκής κεραμικής.

Η συστηματική ανασκαφή της Τραπεζάς Αιγίου διευθύνεται από τον Δρ Ανδρέα Γ. Βόρδο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας. Στο διεπιστημονικό πρόγραμμα της έρευνας της μυκηναϊκής νεκρόπολης μετέχει η Καθηγήτρια της Αιγαιακής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Udine Elisabetta Borgna με ομάδα φοιτητών των Πανεπιστημίων Udine, Τεργέστης και Βενετίας, καθώς και με μεταπτυχιακούς φοιτητές Ελληνικών Πανεπιστημίων.

Ο χώρος είναι επισκέψιμος κατόπιν συνεννοήσεως με την ΕΦΑ Αχαΐας στο τηλέφωνο 26910.21517 (Μουσείο Αιγίου). Είναι προσβάσιμος μέσω του δρόμου από το Νοσοκομείο Αιγίου

Ημέρες Αργίας

  • 1 Ιανουαρίου: κλειστός
  • 25 Μαρτίου: κλειστός
  • Μ.Παρασκευή: ανοικτά 12.00-17.00
  • 1 Μαΐου: κλειστός
  • Κυριακή του Πάσχα: κλειστός
  • Δευτέρα του Πάσχα: κλειστός
  • 15 Αυγούστου: ανοικτά
  • 28 Οκτωβρίου: ανοικτά
  • Χριστούγεννα, 25 Δεκεμβρίου: κλειστός
  • 26 Δεκεμβρίου: κλειστός

Πηγές - Ενδεικτική Βιβλιογραφία

  • Το κείμενο αυτής της σελίδας στηρίζεται στο περιγραφικό κείμενο του Ανδρέα Γ. Βόρδου, αρχαιολόγου που ανέδειξε τον χώρο, στις πληροφορίες που βρίσκονται στη σελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, στο άρθρο της Μαρίας Θερμού στην εφημερίδα Βήμα της 26ης Μαρτίου 2013. καθώς και στο άρθρο με τίτλο "Σημαντική ανακάλυψη στη νεκρόπολη της Τραπεζάς Αιγίου", Ναυτεμπορική, Πέμπτη, 22 Οκτωβρίου 2020 από όπου και οι φωτογραφίες των ανασκαφών της νεκρόπολης.
  • Βόρδος Α. Γ., "Ο ναός στην Τραπεζά Αιγίου", ΑΑΑ χ.χ.
  • Βόρδος Α. Γ., "Χρονικά", ΑΔ (1999)
  • Βόρδος Α.Γ., "Τραπεζά Αιγίου. Επιφανειακή έρευνα του αρχαιολογικού χώρου. Τα πρώτα συμπεράσματα", in Forschungen in den Peloponnes, Αθήνα 2001, 47-54
  • Vordos A.G., "Rhypes: a la recherche de la metropole acheenne", Atti del Convegno internationale, Paestum, Αθήνα 2002

Εγγραφη/Εισοδος χρηστη

Εγγραφείτε για να μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις υπηρεσίες μας.
Αν εγγράφεστε για πρώτη φορά ΠΡΕΠΕΙ να απαντήσετε στο email που θα σας σταλεί για επιβεβαίωση.

Gadgets

  • Lenovo Tab 7 & Tab 7 Essential

    Lenovo Tab 7 & Tab 7 Essential

    Η Lenovo πρόσθεσε άλλα δύο tablets στην οικογένεια των οικομικών προτάσεων της, δίνοντας την ευκαιρία σε όλους τους καταναλωτές να επωφεληθούν από την εμπειρία ενός Android tablet

    Περισσότερα

  • Ηλιακό Μονοπλάνο Robotime

    Ηλιακό Μονοπλάνο Robotime

    Συναρμολογήστε το Ηλιακό μονοπλάνο το οποίο αποτελείται από 30 ξύλινα κομμάτια και ένα ηλιακό panel.

    Περισσότερα

  • Νέα Samsung Galaxy S7 & S7 Edge

    Νέα Samsung Galaxy S7 & S7 Edge

    Η Samsung παρουσίασε στο Mobile World Congress της Βαρκελώνης την επόμενη γενιά της ναυαρχίδας στη σειρά smartphone, το Galaxy S7 και S7 edge (κυρτές πλευρές και διαγώνιο 5,5 ιντσών).

    Περισσότερα

Αντώνης Πανίτσας φωτογράφος γάμου καλαμάτα
Copyright © 1998 έως σήμερα: Aigiorama.gr. Οδηγός πόλης του Αιγίου και της Αιγιάλειας
Aigio city and Aigialeia region guide, Aigiorama.gr.
Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Όροι χρήσηςΕπικοινωνία