Ιστορικά και κοινωνικοοικονομικά στοιχεία
Η πριγκίπισσα σταφίδα, όπως την αποκαλούν πολλοί ιστορικοί, συντροφεύει τον άνθρωπο από τα πρώτα χρόνια του πολιτισμού. Ανακαλύφτηκε τυχαία όταν οι άνθρωποι δοκίμασαν από περιέργεια τα ξεραμένα σταφύλια στα αμπέλια.
Σύμφωνα με ιστορικές πηγές οι σταφίδες αναφέρονται ήδη από το 1490 π.Χ. Μεταξύ 120-900π.Χ. αρχίζει η καλλιέργεια των πρώτων οργανωμένων αμπελιών και μαζί τους η παραγωγή σταφίδας. Πέρασαν, όμως, πολλά χρόνια μέχρι να ξεκαθαριστεί ποια ποικιλία σταφυλιών έκανε την καλύτερη σταφίδα. Ανάμεσα πάντως στις καλύτερες ήταν η περίφημη, σκουρόχρωμη, κορινθιακή σταφίδα που καλλιεργούσαν στην αρχαία Ελλάδα.
Οι Φοίνικες και οι Αρμένιοι ανέπτυξαν το εμπόριο της σταφίδας με τους Έλληνες και αργότερα με τους Ρωμαίους, έτσι η πριγκίπισσα σταφίδα κατέκτησε τους λαούς της Μεσογείου. Η λατρεία της αλλά και η αξία της χτύπησε κόκκινο. Έλληνες και Ρωμαίοι πίστευαν ότι είχε μαγικές ιδιότητες και στόλιζαν με σταφίδες τους ναούς τους. Τη χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο. Οι Ρωμαίοι γιατροί μάλιστα θεωρούσαν ότι θεράπευε τα πάντα, από το δηλητήριο των μανιταριών μέχρι τα γηρατειά. Όσο για την αξία της, με δυο βάζα σταφίδες, στην αρχαία Ρώμη, αντάλλασσαν ένα σκλάβο. Τον 11ο αι. οι σταυροφόροι έφεραν τις σταφίδες στην Ευρώπη.
Μέχρι το 14ο αι, αποτελούσαν ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ευρωπαϊκής κουζίνας και η τιμή τους εκτοξεύτηκε για μια ακόμα φορά στα ύψη. Η σταφίδα λατρεύτηκε και συντρόφεψε αυτοκράτορες, μεγάλους στρατηγούς και εξερευνητές. Όπως λένε οι φήμες, το αγαπημένο πιάτο του αυτοκράτορα Αύγουστου ήταν μικρά ψητά πουλιά γεμισμένα με σταφίδες. Οι σταφίδες ήταν η ιδανική προμήθεια για τα μακρινά ταξίδια.
Ο μεγάλος στρατηγός Αννίβας είχε εφοδιαστεί με πολλούς τόνους πριν περάσει, με τα στρατεύματα του, τις Άλπειες. Ο Χριστόφορος Κολόμβος και το πλήρωμα του διέσχισε τον Ατλαντικό μασουλώντας σταφίδες. Τις ίδιες προμήθειες έκανε πολλά χρόνια αργότερα και ο Robert Falcon Scott όταν ξεκίνησε να εξερευνήσει το Νότιο Πόλο.
Η Κορινθιακή σταφίδα αποτέλεσε το κατεξοχήν εξαγώγιμο προϊόν του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους του 1830 μέχρι και το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, όπου και αποτελούσε το 50 % των συνολικών εξαγωγών, χαρακτηρίζοντας την έτσι ως εθνικό προϊόν το οποίο καλλιεργούνταν σχεδόν αποκλειστικά εντός της ελληνικής περιφέρειας.
Ακόμα και σήμερα μπορεί να δει κανείς τα αποτυπώματα της σταφίδας στις περιοχές στις οποίες άκμασε η καλλιέργεια και το εμπόριό της. Η αναβάθμιση μεγάλων εξαγωγικών λιμανιών, η έναρξη της κατασκευής του σιδηρόδρομου και της διώρυγας της Κορίνθου, η κατασκευή νεοκλασικών αρχοντικών που ανήκαν σε σταφιδέμπορους της εποχής, είναι ελάχιστα από εκείνα τα στοιχεία που αποδεικνύουν την αλληλεπίδραση της σταφίδας με την ελληνική πραγματικότητα.
Ακόμα και κατά την ύφεση του εμπορίου της λόγω της μη απορρόφησης από τις αγορές του εξωτερικού, αναφέρονται πολλές κοινωνικοοικονομικές αναταραχές, οι οποίες οδήγησαν σε κραδασμούς στο πολιτικό στερέωμα της εποχής, στην έναρξη του μεταναστευτικού κύματος του αγροτικού πληθυσμού προς την Αμερική και άλλες χώρες του εξωτερικού αλλά και η πρώτη προσπάθεια εκβιομηχάνισης που οφείλεται στην απορρόφηση του πλεονάσματός της για τη δημιουργία κυρίως οινοπνεύματος και άλλων προϊόντων.
Όλα τα παραπάνω στοιχεία συνηγορούν στο ότι η Κορινθιακή σταφίδα μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα από τα κυριότερα εθνικά, ιστορικά και παραδοσιακά προϊόντα της Ελλάδας.
Η καλλιέργεια της σταφίδας είναι πολύ απαιτητική. Απαιτεί μεγάλη φροντίδα και αφοσίωση από την πλευρά του αγρότη για να παραχθεί ένα άκρως ποιοτικό προϊόν. Η συγκομιδή της σταφίδας (τρύγος) γίνεται κατά τους μήνες Αύγουστο-Σεπτέμβριο. Το νωπό σταφύλι οδηγείται σε ειδικούς χώρους (αλώνια) για να αποξηρανθεί φυσικά κάτω από τον ήλιο. Στη συνέχεια συλλέγεται και οδηγείται προς μεταποίηση και τυποποίηση.
