Ιστορικό της Κουνινάς

Η Κουνινά είναι από τα πιο παλιά χωριά της περιοχής (υψ. 560μ.). Αναφέρεται ως κατοικημένος τόπος από το 1692 όταν και έγινε η Ενετική Απογραφή. Άλλοι οικισμοί που αποτελούν το τοπικό διαμέρισμα της Κουνινάς είναι το Πετροβούνι (υψ. 490μ.), η Αγία Άννα (υψ. 580μ.), Πελεκίστρα (υψ. 600μ.) και η μονή Πεπελενίτσης (υψ. 500μ.).

Την εποχή εκείνη δόθηκε η σημερινή ονομασία στην περιοχή από το σλαβικό Kyhdi hafiu το οποίο στα ελληνικά μεταφράζεται Κούνια-νάνι. Η φράση αυτή χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει το σαθρό και επικίνδυνο έδαφος της περιοχής το οποίο ανάγκασε τους κατοίκους να μετακινηθούν δύο φορές: μία μετά το σεισμό της 14ης Μαΐου 1748 και άλλη μία μετά τους διαδοχικούς σεισμούς του 1953 και του 1962. Η σχετική απόφαση για μεταφορά του χωριού Κουνινά είχε παρθεί αμέσως μετά τον πόλεμο (υπουργική απόφαση 108723/28.5.1947) αλλά η εφαρμογή της αναβαλλόταν διαρκώς λόγω των πολλών χρημάτων που έπρεπε να δοθούν για απαλλοτριώσεις και αποζημιώσεις των κατοίκων. Η αρχική θέση του χωριού ήταν ανάμεσα στο Λάκωμα, την Καρίτσα και το εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής ενώ η κατοπινή (και σημερινή) θέση ονομαζόταν από τους παλιούς «Βαρελά».

Κατά την Ενετοκρατία υπαγόταν διοικητικά στην Βοστίτσα (δηλ. το Αίγιο). Αν και οι Ενετοί εισήγαν την καλλιέργεια της σταφίδας, εν τούτοις αρχικά η Κουνινά θεωρήθηκε γι αυτούς σχεδόν άγονη περιοχή. Έτσι, προκρίθηκε η καλλιέργεια κάποιων ποικιλιών σταφυλιού («βολίτσες» ή «γριμανιώτες», η δεύτερη ονομασία πιθανώς να προέρχεται από τον αρμοστή της Αιγιαλείας επί Ενετοκρατίας, Φραγκίσκο Γριμάνη) καθώς και η καλλιέργεια βαμβακιού (εξ ου και η παλαιότερη ονομασία «Βαμβακιές» της περιοχής νοτιοανατολικά του χωριού).

Μετά το σεισμό του 1748 αρκετοί κάτοικοι έφυγαν από το χωριό. Ο πρώτος οικιστής του κοντινού χωριού Ζευγολατιό (σημερινό δημοτικό διαμέρισμα Ελίκης, δήμου Διακοπτού) ήταν κουνινιώτης, ονόματι Κανέλλος Καλόγερος (γύρω στο 1760). Το 1772, μετά τα «Ωρλοφικά», το χωριό θα καταστραφεί ολοσχερώς από τους Τουρκαλβανούς και οι κάτοικοι θα χτίσουν το χωριό εκ βάθρων. Μέχρι την Επανάσταση η Κουνινά θα ζει αποκλειστικά από την κτηνοτροφία καθώς οι κάτοικοί από τον φόβο των τουρκικών αποσπασμάτων παραμελούσαν τις αγροτικές τους εργασίες και κρύβονταν στα δάση και τις σπηλιές όποτε αυτά έρχονταν στην περιοχή.

Στην Επανάσταση του 1821 η Κουνινά θα είναι ένα από τα «νοσοκομεία»-καταφύγια των επαναστατημένων Ελλήνων της περιοχής μαζί με τη Φτέρη και τη Μονή Πεπελενίτσας. Κάτοικοι του χωριού θα απαρτίσουν ξεχωριστό σώμα που θα πάρει μέρος στη μάχη στα Σελά κατά την πολιορκία της Πάτρας (1822), αλλά ο εμφύλιος μεσούσης της Επανάστασης (1824) θα χωρίσει το χωριό στα δύο.

Με την απελευθέρωση το 1833 η Κουνινά μαζί με την Παρασκευή και το Κακοχώρι (σημερινές Δάφνες) θα αποτελέσουν τον δήμο Μεγανίτιδος. Πρώτος δήμαρχος του νεοσύστατου δήμου ήταν ο εκ Κουνινάς αγωνιστής, Αργύρης Παπασταθόπουλος, επί της δημαρχίας του οποίου θα κτιστεί ο παλιός ιερός ναός του Αγίου Αθανασίου (εικονογραφημένος από τον γνωστό αγιογράφο Κωνσταντίνο Φανέλλη) και θα ιδρυθεί ο σημερινός οικισμός Βόβοδα. Ο Αργύρης Παπασταθόπουλος θα τιμηθεί το 1843 με το Χάλκινο και Αργυρό Παράσημο. Πέθανε το 1851. Λίγο αργότερα η Κουνινά θα γίνει κοινότητα. Τα έτη 1870 και 1871 η Κουνινά θα ταλαιπωρηθεί από επιδημία ευλογιάς και η ανάπτυξή της θα καθυστερήσει. Την ίδια περίπου εποχή θα ενσωματωθεί στο δήμο Αιγίου.

Το 1900 η παραγωγή σταφίδας στα πεδινά θα καταστραφεί από περονόσπορο και σε μια νύκτα οι κάτοικοι της Κουνινάς θα γίνουν πλούσιοι καθώς μόνο η δική τους παραγωγή θα σωθεί. Ο απότομος πλουτισμός θα οδηγήσει στο γκρέμισμα της παλιάς εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου και στο χτίσιμο νέας (η οποία θα ολοκληρωθεί το 1926), αλλά η αλόγιστη σπατάλη θα φέρει την Κουνινά μετά από δυο χρόνια στο χείλος της φτώχειας. Τότε θα αρχίσει και η μαζική μετανάστευση στην Αμερική. Το 1907 θα εμφανιστούν καθιζήσεις και κλίσεις των σπιτιών από τις πολλές βροχές και θα γίνουν οι πρώτες συζητήσεις για μεταφορά του χωριού. Τον ίδιο χρόνο ιδρύθηκε Παρθεναγωγείο με πρώτη δασκάλα την Αγγελική Σ. Καζάνη. Το 1914 ξαναγίνεται κοινότητα με πρώτο πρόεδρο τον Γεώργιο Θεοδώρου. Το 1915 ιδρύεται ο σταφιδικός συνεταιρισμός με πρώτο πρόεδρο τον Κωνσταντίνο Λυριντζή. Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο επιδημία γρίπης θα κτυπήσει τον πληθυσμό ενώ το 1921 και το 1922 θα γίνει νέα καθίζηση του εδάφους και το 1923 θα συζητηθεί για πρώτη φορά η μεταφορά του χωριού στη θέση «Βαρελά». Η σταφίδα θα γίνει το μοναδικό σχεδόν καλλιεργήσιμο προϊόν της περιοχής και μάλιστα με τόση επιτυχία ώστε ο συνεταιρισμός της Κουνινάς θα ανοίξει γραφεία στο Λονδίνο το 1926. Παρ όλ αυτά, το «Σταφιδικό ζήτημα» που θα προκύψει μεταξύ των ετών 1929 και 1936 θα οδηγήσει μέχρι και σε επέμβαση του στρατού μετά την καταστροφή των γραφείων του ΑΣΟ στο Αίγιο από Κουνινιώτες.

Νέες καθιζήσεις πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο θα οδηγήσουν τους κατοίκους να εγκαταλείψουν το χωριό, το οποίο θα επανακατοικηθεί μετά το 1946 και θα μεταφερθεί στη σημερινή του θέση το 1962.