Αμπελόκηποι Αιγιαλείας
Οι Αμπελόκηποι Αιγιαλείας είναι χωριό της Αιγείρας και έχει πληθυσμό 568 κατοίκους και περιλαμβάνει τους Αμπελόκηπους (433 κάτοικοι), τα Παλιοκάτωνα (70 κάτοικοι) και τα Πιμπαίικα (65 κάτοικοι).
Βρίσκεται σε υψόμετρο 700 μ. και απέχει 13 χιλ. από την Αιγείρα. Οι Αμπελόκηποι παλιότερα και μέχρι το 1928 επισήμως ονομάζονταν Αρφαρά.
Το χωριό βρίσκεται ανατολικά του πρόβουνου των Αροανίων (Βαλιμίτικο βουνό). Απέχει από την παραλιακή σιδηροδρομική στάση της Αιγείρας περίπου μία ώρα.
Στην περιοχή λειτουργούσε δημοτικό σχολείο αρρένων διτάξιο και θηλέων μονοτάξιο. Το δημοτικό σχολείο Αρφαρών – Βερσοβάς λειτούργησε για πρώτη φορά το 1845 ως κοινό σχολείο και των δύο χωριών, επειδή βρισκόταν πολύ κοντά και στα δύο και μέχρι το 1902 το σχολείο στεγάστηκε σε διάφορα οικήματα. Τα έτη 1901 – 1902 κτίστηκε με δαπάνη του εθνικού ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού μεγαλοπρεπές σχολικό κτίριο σε περίβλεπτη θέση μεταξύ των δύο χωριών για να στεγάσει το δημοτικό σχολείο αρρένων. Σε μικρή απόσταση από εκεί, στο βόρειο άκρο των Αρφαρών, κατά την ίδια χρονολογία χτίστηκε με δαπάνη του ίδιου εθνικού ευεργέτη και παρθεναγωγείο. Όταν το δημοτικό σχολείο άρχισε να λειτουργεί ως μικτό, το οίκημα του παρθεναγωγείου εγκαταλείφθηκε και η διδασκαλία των μαθητών περιορίστηκε στο οίκημα του δημοτικού σχολείου αρρένων.
Το χωριό τροφοδοτείτο από νερό παρακείμενης πηγής με σιδερένιους σωλήνες. Παρήγαγε περίπου 300 λίτρες μετάξι.
Εντυπωσιακή είναι η Μονή του Αγίου Βασιλείου, που βρίσκεται κτισμένη στο βράχο ανατολικά του χωριού και την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν κρυφό σχολειό. Μετά την ανεξαρτησία κατά τις διάσπαρτες πληροφορίες κάποια καλόγρια από την Ακράτα, που ονομαζόταν Ελευθερία και προηγουμένως ήταν παντρεμένη, ήλθε – επί Καποδίστρια – από την αιχμαλωσία και ζητιανεύοντας έκτισε το μονίδριο (ναός και τρία κελιά) που χρησιμοποιήθηκαν από δύο ακόμα καλόγριες οι οποίες ήρθαν κατόπιν. Το 1902 απέμεινε μία μόνο καλόγρια που περιποιούταν τον ναό.
Στο δρόμο προς το Χρυσάνθιο υπάρχει αναμνηστική στήλη για τα πρώτα επεισόδια, πριν από την επανάσταση του 1821, που συνέβησαν στα χωριά Αμπελόκηποι και Χρυσάνθιο στις 14 και 16 Μαρτίου 1821, με την εξόντωση από τους Έλληνες Τούρκων φοροεισπρακτόρων και αποσπάσματος Τουκαλβανών. Η μάχη στα Αρφαρά θεωρείται η πρώτη ένοπλη μάχη της Επανάστασης
Το παλιό ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία χρονολογείται από το 1905-1906 και ανακαινίστηκε τον Ιούλιο του 2017 με χορηγίες της Εκκλησίας, των ομογενών της Αυστραλίας και κατοίκων των Αμπελοκήπων. Βρίσκεται σε Υψόμετρο 880μ, στο Οροπέδιο "Σκαλίστρες".
Κάθε καλοκαίρι τα τελευταία 30 χρόνια διοργανώνεται Γιορτή κρασιού η οποία είναι πλέον ενταγμένη στα Οινοξένεια.
Ο πληθυσμός των Αμπελοκήπων, παρουσίασε τις ακόλουθες διακυμάνσεις στις παρακάτω απογραφές:- 1879: 546 κάτοικοι
- 1889: 532.
- 1896: 534.
- 1907: 622.
- 1920: 324
- 1928: 586