Γ' ΠΕΡΙΟΔΟΣ: 1945-1974

Η τρίτη περίοδος του τοπικού τύπου αφορά την, αμέσως μετά τον πόλεμο και τη Γερμανική Κατοχή, εποχή, που στάθηκε πολύ δύσκολη, καθώς χρειάζονταν κοπιαστική προσπάθεια για να πετύχουμε τα παρακάτω σημαντικά:

• Να χτίσουμε τη νέα ζωή πάνω στα ερείπια του πολέμου.
• Να ξεφύγουμε από τη νέα συμφορά των δύο εμφύλιων πολέμων.
• Να αποκτήσουμε ψυχική ηρεμία και δημιουργικό πνεύμα.

Για τον τοπικό τύπο, από το 1945 μέχρι τη Χούντα, το 1967, είχαμε μία δύσκολη και «ηρωική» εικοσαετία. Όχι μόνο για τις Αιγιώτικες εφημερίδες, αλλά και για όλους τους τομείς της δράσης και της κοινωνικής ζωής του τόπου μας.

Στην πρώτη μεταπολεμική δεκαετία (1945-1955) κοντά στην παλαίμαχη «Έρευνα» προστέθηκαν άλλα δύο αγωνιστικά έντυπα: Ο «Αιγιώτης» στις 25 Μαρτίου 1945 με εκδότη τον Ανδρέα Βαρελά και στις 3 Ιουνίου 1954 η «Φωνή του Αιγίου», με εκδότη τον νεαρό τότε δημοσιογράφο Γιάννη Ανδρικόπουλο και με αρχισυντάκτη τον λογοτέχνη Κώστα Ριζόπουλο. Τόσο ο Ανδρέας Βαρελάς, όσο και οι Ανδρικόπουλος-Ριζόπουλος είχαν μαθητεύσει στην «Έρευνα» μαζί με τους κορυφαίους ντόπιους δημοσιογράφους: Ανδρέα Φιλιππόπουλο, Αριστο Σταυρόπουλο, Αθαν. Παπαθεοδώρου, Νίκο Κουδέλη και Σωτήρη Μεντζελόπουλο.

Ο τελευταίος, καθηγητής θεολογίας, είχε ευδόκιμη δημοσιογραφική θητεία. Εκτός από τα χρονογραφήματα, τις μελέτες και τα ρεπορτάζ που έγραφε για την «Έρευνα» είχε στο ενεργητικό του και την έκδοση δύο τοπικών εφημερίδων: -Το 1945 εξέδωσε το «Αίγιον» και αργότερα την «Πρόοδο». Ακόμα, μέσα στο 1945 έχουμε την επανέκδοση της μικρής εβδομαδιαίας εφημερίδας «Το Αίγιον» με ιδιοκτήτη τον Τάκη Κ. Σπανό, που διατηρούσε μεγάλο βιβλιοπωλείο-τυπογραφείο, έναντι της Αγ. Τριάδας και με φιλολογικό διευθυντή τον Σωτηράκη Μεντζελόπουλο.

Πρέπει να τονίσουμε ότι οι συνθήκες για την τοπική δημοσιογραφία στην πρώτη μεταπολεμική δεκαετία, ήοαν πολύ δύσκολες έως απάνθρωπες. Δεν υπήρχαν τεχνικά μέσα. Τα τυπογραφεία της πόλης βρίσκονταν σε περίοδο ανασυγκρότησης. Λίγοι τυπογράφοι. Μικρά πιεστήρια. Ανύπαρκτοι οικονομικοί πόροι. Οι διαφημίσεις ήσαν ένα σπάνιο, αν όχι άγνωστο είδος, για τις τοπικές εφημερίδες.

Σ' εκείνη την εποχή, κυρίαρχος στον τοπικό τύπο ο «Αιγιώτης» έδειξε, ασυμβίβαστα μαχητική στάση, απέναντι σε γεγονότα φαυλότητας, φανατισμού, εθνικού διχασμού και ακραίων ενεργειών, των τότε κρατούντων. Γι' αυτό και υπέστη διώξεις, καταδίκες, φυλακίσεις και αναστολή της έκδοσης του. Στην διετία 1949-1950, με δύο ιστορικά άρθρα του ο Ανδρ. Βαρελάς, με τους τίτλους «Μουλάρια και ντενεκέδες» (για τα κομμένα κεφάλια ανταρτών που έφερε πάνω σε μουλάρια ο δουλευτής Σωτηρόπουλος) και η «Κόπρος του Αιγίου» (για τη μη διάλυση της παραστρατιωτικής Διλοχίας) διώχτηκε, δικάστηκε και φυλακίστηκε. Όταν βγήκε από τις φυλακές Μαργαρίτη των Πατρών, απτόητος, προχώρησε στην επανέκδοση του «Αιγιώτη».

Εκείνα τα χρόνια ο Αθηναϊκός και Πατρινός τύπος, καλύτερα οργανωμένος, αρτιότερος και πληρέστερος, έφτανε νωρίτερα στο Αίγιο. Τώρα μαζί με το πρακτορείο του Ζαγκλίφα κάτω από την Αγία Τριάδα, είχαμε και το κεντρικό Αθηναϊκό Πρακτορείο του Κανελλόπουλου (Αντώνη και Κανέλλου) πάνω από την Αγ. Τριάδα, κολλητά στο ρακοπωλείο του Σπύρου Ανδρικόπουλου. «Ψυχή» του Πρακτορείου ένας άνθρωπος που είχε πάθος με τα έντυπα: Ο Νίκος Γιαννακόπουλος. Η μεταπολεμική διάδοση των εφημερίδων, περιοδικών, εγκυκλοπαιδειών, χρωστάει πάρα πολλά σ' αυτόν τον» εφημεριδάνθρωπο. Ήταν έντιμος, συνεπής, με πλήρη οργάνωση και ταχύτητα στη διεκπεραίωση, διανομή και προώθηση του τύπου.

Ανδρικόπουλος, Γιάννης: (Βιογραφικό του Γιάννη Ανδρικόπουλου σε αυτό το σύνδεσμο) Από τους πιο καταξιωμένους δημοσιογράφους της μεταπολεμικής περιόδου με έκδοση φιλολογικών περιοδικών και τοπικών εφημερίδων, από το 1954 μέχρι το 1990. Στην τελευταία δεκαετία αυτής της δημοσιογραφικής διαδρομής, διετέλεσε ως συντάκτης και αρχισυντάκτης της ημερήσιας, μεγάλης εφημερίδας των Πατρών «Πελοπόννησος», διετέλεσε εκδότης και διευθυντής των παρακάτω εντύπων:

• Περιοδικό «Αχαϊκή Εστία» (1952-1953)
• Εβδομαδιαία εφημερίδα «Φωνή του Αιγίου» (1954-1968)
• Εβδομαδιαία εφημερίδα «»Φωνή Αχαΐας» (1968-1988)
• Λογοτεχνικό περιοδικό «Φιλολογική Φωνή» (1968-1984)

Παράλληλα με τη δημοσιογραφία, ο Γ.Α. ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία και κυρίως με την ποίηση, με έκδοση 35 ποιητικών βιβλίων και 20 περίπου κριτικών δοκιμίων. Με το έργο του και την άοκνη συγγραφική του δράση, κατέκτησε κορυφαία θέση στα σύγχρονα νεοελληνικά Γράμματα και το χώρο της πνευματικής Περιφέρειας.

Μέσα από χιλιάδες σελίδες του τοπικού τύπου που γέμισε η πένα του «ο Γ.Α. τράνεψε τη φιλολογική και δημοσιογραφική εμβέλεια του Αιγιώτικου χώρου σε άγνωστες μέχρι σήμερα, ακροτοπιές του Γραμματολογικού μας γίγνεσθαι...» (Ηρακλής Μπούτσικας).

- Ο Κώστας Ριζόπουλος που είχε αναλάβει ως αρχισυντάκτης, το 1954, στην έκδοση της «»Φωνής του Αιγίου», στο κριτικό του δοκίμιο: «Ο ποιητής - ο δημοσιογράφος - ο συγγραφέας - ο φίλος», μεταξύ άλλων τονίζει:

-  «Ο   Γ.Α.   συγκαταλέγεται   ανάμεσα   στους   γνησιότερους   εκπροσώπους   της πνευματικής επαρχίας, με Πανελλήνια εμβέλεια και καταξίωση. Ποιητής, λογοτέχνης, κριτικός και δημοσιογράφος, συγκεντρώνει στο πρόσωπο του τις ιδιότητες του σκεπτόμενου ανθρώπου, του ικανότατου δημιουργού και του έμπειρου δημοσιογράφου...».

- Ο για πολλά χρόνια αρχισυντάκτης της Πατρινής ημερήσιας εφημερίδας «Πελοπόννησος» Γιάννης Βουλδής, γράφει: «...Δεν μετακινήθηκε από το μετερίζι του ο διανοητής της Βοστίτσας. Έμεινε εκεί άγρυπνος, πνευματικός φάρος. Πιστός στα δικαιώματα της περιφέρειας, διατήρησε αλώβητη τη σκοπιά του οραματιστή-μαχητή...».

- Ο συγγραφέας-λογοτέχνης Βασ. Δημουλάς σημειώνει: «Ο Γ.Α. είναι ο πνευματικός άνθρωπος που τιμά με το έργο του τη νεοελληνική Γραμματεία... Ως δημοσιογράφος έχει αποκτήσει την οξύτατη ματιά του ανθρώπου, που συλλαμβάνει το καίριο και ξέρει να διεισδύει σ' αυτό...».

- Ο συγγραφέας Κώστας Σταμάτης, εκδότης της τομης «Πελοποννησιακής Λογοτεχνίας», σημειώνει: «...Δεν είναι μόνο ένας εμπνευσμένος ποιητής κι ένας δυναμικός δοκιμιογράφος, αλλά κι ένας ολοκληρωμένος δημοσιογράφος κι εκδότης εφημερίδων...».

- Ο Δημήτρης Σιατόπουλος είχε γράψει: - «Ο Γ.Α. είναι ακάματος λόγιος, ποιητής, συγγραφέας και δημοσιογράφος, από τους κορυφαίους του Περιφερειακού χώρου...».

Βαρελάς Ανδρέας: Πρωτοπόρος της Αιγιώτικης μεταπολεμικής δημοσιογραφίας κι από τους κορυφαίους εκπροσώπους της, στην περίοδο που εξετάζουμε. Γεννήθηκε στο χωριό Βερσοβά (σημερινό Χρυσάνθιο) της ανατολικής Αιγιαλείας, το 1906. Ξεκίνησε από τυπογράφος στην ιστορική «Έρευνα» του Ανδρ. Φιλιππόπουλου, από εφηβική ηλικία, εγκαταλείποντας τα γυμνασιακά θρανία. Ως τυπογράφος έζησε κοντά σε κορυφαιούς και ταλαντούχους συμπολίτες δημοσιογράφους, μερικοί από τους οποίους ήσαν οι: Αριστος Σταυρόπουλος, Θανάσης Παπαθεοδώρου, Μένης Κυδώνης, Κλ. Μιμίκος, Γιάννης Βαλσαμίδης κ.α.

Αρχισε να δημοσιογραφεί, ερασιτεχνικά, στα τελευταία χρόνια του Μεσοπολέμου κι απόκτησε μεγάλη πείρα με τα κείμενα που στοιχειοθετούσε, γράμμα-γράμμα, λέξη-λέξη, με τον παραδοσιακό τρόπο των στοιχείων της Γουτεμβέργιος τέχνης. Έτοιμος κι έμπειρος, πλέον, αμέσως μετά τη γερμανική Κατοχή, προχώρησε στην έκδοση δικής του εφημερίδας. Αρχικά κυκλοφόρησε δισέλιδη κι αργότερα τετρασέλιδη, σε μεγάλο σχήμα, διαστάσεων 58x44 εκατ.

Ουσιαστικά, η αναγέννηση στις Αιγιώτικες εφημερίδες, στη μεταπολεμική περίοδο, ξεκίνησε το Μάρτιο 1945 με την έκδοση του «Αιγιώτη». Με τη μαχητική αρθρογραφία του, ο Βαρελάς αγωνίστηκε με δαθιά πίστη και ανιδιοτέλεια για τα μεταπολεμικά δασικά αιτήματα της Αιγιαλείας: Να εκπροσωπηθεί η επαρχία στο ελληνικό κοινοβούλιο, με δικό της δουλευτή, να γίνει ξεχωριστός νομός από τις δύο επαρχίες Καλαβρύτων και Αιγιαλείας, να ολοκληρωθεί η διάνοιξη της οδού Αιγίου - Φτέρης - Καλαβρύτων, να επεκταθεί και ν' αξιοποιηθεί το λιμάνι του Αιγίου και να βοηθηθεί στην επιτυχία του έργου του ο τότε κι επί 14 χρόνια δήμαρχος Αιγίου, Πάνος Μεντζελόπουλος.

Ο «Αιγιώτης» στις παραμονές εκλογών πραγματοποιούσε έκτακτες εκδόσεις. Κάθε χρόνο στην οργάνωση των εκδηλώσεων του Δήμου, τα «Ανθεστήρια», κυκλοφορούσε την ειδική έκδοση (ένθετο) με τίτλο: «Τα Λουλούδια του Αιγίου».

Στις δεκαετίες 1940, 1950 και 1960 κατέστησε τον «Αιγιώτη», ένα από τα εγκυρότερα και μαχητικότερα δημοσιογραφικά όργανα της επαρχιακής Ελλάδας.

Η αγωνιστική του αρθρογραφία δεν γνώριζε φραγμούς, ούτε δικαστικές περυιέτειες. Είχε καταδικαστεί σε φυλακίσεις και κατασχέσεις περιουσιακών του στοιχείων για άρθρα του εναντίον των δουλευτών Αιγιαλείας Πάνου Σωτηρόπουλου (1948) και Γεωργίου Σακελλαρόπουλου (1964) και εναντίον του δημοτικού συμβούλου Χρήστου Φωτόπουλου (1956).

Πέθανε στις επάλξεις της δημοσιογαφίας το 1990 (8 Μαΐου) κι ενώ το τελευταίο φύλλο του Αιγιώτη» (10/5/1990) βρισκόταν στο τυπογραφείο προς έκδοση. Στις 14/1/1990 στην αίθουσα κιν/φου «ΣΟΦΙΑ» στο Αίγιο, ο Ανδρ. Βαρελάς σε ειδική εκδήλωση τιμήθηκε από την ΟΥΝΕΣΚΟ Ελλάδας για τη συμπλήρωση 45 χρόνων στην πρωτοπορία της ελληνικής επαρχιακής δημοσιογραφίας.

Ο Ανδρέας Βαρελάς είχε άποψη για όλα τα θέματα και ζητήματα της Αιγιαλείας. Και τη διατύπωνε σε κάθε φύλλο του «Α.» με καυστικά σχόλια, υπό τον τίτλο «Απόψεις» και με τακτική οξύτατη αρθρογραφία. Το κύριο άρθρο, σε μεγάλη έκταση (συνήθως κάλυπτε το 1/3 της Α' σελίδας), παρ' όλες τις ατέλειες του (πλατειασμούς κι επαναλήψεις), ήταν το χαρακτηριστικό γνώρισμα της εφημερίδας του. Έγραφε πάντα με περισσή τόλμη, με οξυδερκή κρίση κι ορθοτόμηση της αλήθειας. Βασιζότανε στην πειστικότητα των επιχειρημάτων του και διακρινότανε για το νευρώδες τόνο και ύφος. Παρ' όλο που δεν είχε ολοκληρώσει την εγκύκλιο εκπαίδευση, είχε αληθινό ταλέντο το οποίο πάντοτε υποκατασταίνει τη μόρφωση.

Ο Κλέαρχος Μιμίκος αξιολογώντας (εφ. Αιγιώτης, Ιούνιος 1990) τη δημοσιογραφική προσφορά 45 χρόνων του Αιγιώτη και του Ανδρ. Βαρελά θα τονίσει: «Με την άγρυπνη φροντίδα, τον ακαταπόνητο μόχθο και τον δημιουργικό ζήλο του Ανδρέα Βαρελά, ο Αιγιώτης έγινε αυτό που είχε τάξει σκοπό και στόχο ο εκδότης του: Όργανο προδολής και υποστήριξης των δικαίων της Αιγιαλείας και των συμφερόντων του λαού της. Μαχητική έπαλξη με αδιάκοπον αγώνα για ό,τι το καλό, το ορθό, το θετικό, το αποδοτικό, το προοδευτικό, πίστευε και ασκούσε. Ο Βαρελάς είχε αληθινό ταλέντο στη δημοσιογραφία. Ήταν όπως λέγεται, γεννημένος δημοσιογράφος. Το κύριο άρθρο, πάντα, με περισσή τόλμη, με οξυδερκή κρίση, με ορθοτόμηση της αλήθειας και με την πειστικότητα των επιχειρημάτων του, γινότανε υπόδειγμα- τικό για πολλούς, ακόμα και γι' Αθηναίους αρθρογράφους, με την πρωτότυπη υφή και το νευρώδη τόνο του!...».

Ο Αιγιώτης μετά τον θάνατο του Ανδρ. Βαρελά (8 Μαΐου 1990), συνέχισε την έκδοση του έως τις 15 Δεκεμβρίου 1990, υπό της συζύγου του Αννας Βαρελά και με αρχισυντάκτη τον Βασίλειο Τσερεντζουλια, οπότε και διέκοψε οριστικά την έκδοση του.

Κων/νος Ηλιόπουλος - Νίκος Κουνινιώτης: Δύο προβεβλημένοι συμπολίτες στην κοινωνία του Αιγίου, αμέσως μετά την Κατοχή αποφάσισαν να εκδώσουν τοπική εφημερίδα, με τοπικά πολιτικά και δημοτικά ενδιαφέροντα. Ο πρώτος δικηγόρος κι ο δεύτερος σταφιδέμπορος, δεν είχαν καμία σχέση με τη δημοσιογραφία. Κι όμως το 1945 εμφανίζονται ως εκδότες της εβδομαδιαίας, 4σέλιδης εφημερίδας, μετρίου σχήματος, με τον τίτλο: «Ο ΦΡΟΥΡΟΣ». Κρατήθηκε σε υψηλό ποιοτικό επίπεδο γιατί είχε αρθρογράφο και αρχισυντάκτη τον Σωτήρη Κουνινιώτη, πολύ καλό δημοσιογράφο, ταλαντούχο λογοτέχνη, ποιητή και μεταφραστή γαλλικής λογοτεχνίας.

Λημναίος Νικόλαος: Στη χρονική περίοδο που εξετάζουμε, πολυσήμανη παρουσία στα τοπικά, δημοσιογραφικά δρώμενα είχε ο Νίκος Λημναίος, με την έκδοση δύο τοπικών εφημερίδων: Τη «ΝΕΑ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑ» (1962) και την αθλητική εδδομαδιαία έκδοση: «ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΠΑΝΑΙΓΙΑΛΕΙΟΥ» (1962). Συνεκδότες και των δύο εφημερίδων ήταν οι αδελφοί Ιωάννου (Γιάννης και Γιώργος), στο τυπογραφείο των οποίων στοιχειοθετούσε και τύπωνε ο Νίκος Λημναίος. Ξεκίνησε τη δημοσιογραφική του καριέρα από τυπογράφος κι εξελίχθηκε σε πολύ καλό δημοσιογράφο και σχολιογράφο. Ασχολήθηκε για πολλά χρόνια στο Λονδίνο με επιχειρήσεις σχετικά με την τυπογραφία. Το 1983 διετέλεσε διευθυντής έκδοσης της εφημερίδας «ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ» με εκδότη τον σημερινό δήμαρχο Αιγίου Γιώργο Περπή.

Μεντζελόπουλος Σωτήρης: Εκπαιδευτικός, καθηγητής θεολογίας, ιεροκήρυκας, λόγιος, δημοσιογράφος και συγγραφέας ιστορικών και θεολογικών διδλίων. Σπούδασε θεολογία κι από μικρός ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία. Στην πρώτη μεταπολεμική δεκαετία, εμφανίστηκε ως εκδό- της δύο τοπικών εβδομαδιαίων εφημερίδων. Με αγωνιστικό πνεύμα, τόσο το «ΝΕΟ ΑΙΓΙΟ», όσο και η «ΠΡΟΟΔΟΣ», επεδίωξαν να επιλυθούν πολλά τοπικά προδλήματα που είχαν προκύψει μετά τον πόλεμο και μέσα στην περίοδο των εμφύλιων πολεμικών γεγονότων.

Το «ΝΕΟ ΑΙΓΙΟΝ» του Σωτηράκη Μεντζελόπουλου, νέου τότε, με πολύ όρεξη και φλόγα για τη δημοσιογραφία και την προδολή των αναγκών του τόπου, εκδόθηκε την Κυριακή 16 Δεκεμδρίου 1945. Καλά-καλά, ο τόπος δεν είχε συνέλθει από την οδυνηρή κατοχή του κατακτητή και τα αιματηρά γεγονότα του πρώτου εμφυλίου. Η έκδοση της εφημερίδας κράτησε μέχρι τις 7 Μαρτίου 1947, οπότε διακόπηκε γιατί ο Μεντζελόπουλος επιστρατεύτηκε λόγω των στρατιωτικών επιχειρήσεων στο Βίτσι και το Γράμμα. Όταν τελείωσε και η δεύτερη φάση της εμφύλιας σύρραξης κι ο φλογερός δημοσιογράφος ξαναγύρισε στο Αίγιο, εξέδωσε το 1948 την «ΠΡΟΟΔΟ» που για πρώτη φορά είχε κυκλοφορήσει το 1899 από τον Ιωάννη Ζαγκλίφα. Και με τη νέα εφημερίδα ο Σωτ. Μεντζελόπουλος συνέχισε τον «ανιδιοτελή κι ευγενή του σκοπό: Την παρακίνησιν εις των κακώς κειμένων την διόρθωσιν και της κοινωνίας του Αιγίου την αναμόρφωσιν...» (όπως ετόνιζε σε κύριο άρθρο του).

Ο Σ.Ι.Μ. δημοσίευσε πλήθος άρθρα και μελέτες σε περιοδικά κι εγκυκλοπαίδειες κι έδωσε διαλέξεις για πνευματικά, ιστορικά και θεολογικά ζητήματα. Τύπωσε διδλία με χρονογραφήματα («Καλοκαιρινά», 1945), με δοκίμια («Ποικίλοι στοχασμοί», 1946), κ.α. Στην εκπαίδευση έφτασε μέχρι το δαθμό του λυκειάρχη και τιμήθηκε με υψηλές διακρίσεις της Πολιτείας. Πέθανε το 1993 κι άφησε ανέκδοτο μεγάλο αριθμό μελετών και άρθρων.