Μονή Πεπελενίτσας

Ο ποταμός Σελινούντας χωρίζει την Μονή Ταξιαρχών από τη Μονή Πεπελενίτσας. Το παλιότερο όνομα της ήταν "Ελπίς των Απελπισμένων". Κτίστηκε την ίδια περίπου εποχή με την Μονή Ταξιαρχών, τον 15ο αι. και έχει σχεδόν παράλληλη ιστορία.

Σχετικά με την ετυμολογία του ονόματος "Πεπελενίτσα" υπάρχουν δυο εκδοχές. Σύμφωνα με την πρώτη το όνομα προέρχεται από την Ελένη Παλαιολογίνα, σύζυγο του αυτοκράτορα Μανουήλ Παλαιολόγου, ή από την Μπέμπελ ή Μπέμπες Ελενίτσα, κόρη του ηγεμόνα της Αχαΐας Θωμά Παλαιολόγου, που συμπεριλαμβάνονται σύμφωνα με την παράδοση στους ιδρυτές της Μονής. Επικρατέστερη εκδοχή είναι η δεύτερη που ετυμολογεί το όνομα Πεπελενίτσα από τη σλαβική λέξη πεπέλ (=τέφρα, στάχτη) και σημαίνει τεφροδοχείο, τόπος εξαγνισμού από τις αμαρτίες. Αρχικά ήταν χτισμένη στην αριστερή όχθη του Σελινούντα όπου και σώζονται ερειπωμένα κτίρια γνωστά ως "το Παλαιομονάστηρο".

Υπέστη ανεπανόρθωτη καταστροφή μετά τα Ορλωφικά (1772) από τους Τουρκαλβανούς που κατάσφαξαν τις καλόγριες. Η Μονή κτίστηκε εκ νέου σε πολύ ψηλότερη θέση για λόγους ασφαλείας. Η επιλογή του απόκρημνου βράχου, σύμφωνα με την παράδοση έγινε διότι η εικόνα της Παναγίας έφευγε από το παλαιό μοναστήρι και βρισκόταν πάνω στο βράχο. Τα παλιά χρόνια η ακμή της μονής οφειλόταν τόσο στις δωρεές των πιστών όσο και στη μεγάλη ακίνητη περιουσία που είχε. Όμως δεν μπόρεσε να διατηρήσει την αυτονομία της και σταδιακά έγινε μετόχι της Μονής Ταξιαρχών. Για να ανταπεξέλθουν στα οικονομικά προβλήματα οι καλόγριες επιδόθηκαν στην υφαντουργία και μάλιστα στην Παγκόσμια Έκθεση των Παρισίων το 1867 τα υφαντά της μονής βραβεύτηκαν ως τα καλύτερα.

Στα χρόνια της Επανάστασης το μοναστήρι προσέφερε στον Αγώνα υλική και πνευματική βοήθεια. Στο μοναστήρι της Πεπελενίτσας όπως και σ' αυτό των Ταξιαρχών φυλάσσονται πολύτιμα κειμήλια. Ο ναός της Μονής, ρυθμού βασιλικής, έχει ωραίο τέμπλο και ψηφιδωτές ει-κόνες. Είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου.